Bij het implementeren van een energie-initiatief in een wijk krijgt een gemeente regelmatig met weerstand van burgers te maken. De reden? Grote kans dat er een gebrek aan sociale draagvlak is voor het initiatief omdat er bij de implementatie geen rekening is gehouden met de bewoners van die wijk. Binnen de leeropdracht Duurzaam Gedrag (lectoraat CBSS) is een tool ontwikkeld waarmee een sociaal wijkprofiel gemaakt kan worden om gemeenten met deze klus te helpen.
De tool bestaat uit een vragenlijst die ingevuld kan worden voor een specifieke buurt. De uitkomsten geven inzicht in wie er in die buurt woont, welke partijen er actief zijn (bijvoorbeeld een buurtvereniging, sociale instelling, enzovoorts) en hoe de verschillende partijen tegenover elkaar, de omgeving en de energietransitie staan. De uitkomsten worden gevisualiseerd in een grafiek die inzicht geeft in, onder meer, het sociale karakter van een wijk. Inmiddels zijn negen wijken of dorpen in kaart gebracht en in één grafiek geplot, zodat we de gebieden goed met elkaar kunnen vergelijken. Opvallend is dat er duidelijke verschillen te zien zijn tussen de onderzochte gebieden. Dit is een heel mooi resultaat, want we kunnen op basis van die data conclusies trekken over de participatieaanpak die op die plek het best zou kunnen werken.
Van sociaal profiel naar participatieaanpak
Verschillende factoren blijken een voorspellende waarde te hebben voor een succesvolle participatieaanpak, bijvoorbeeld de mate van sociale cohesie in een gebied en het vertrouwen dat de bewoners in de gemeente hebben. Als er een relatief laag vertrouwen is, bijvoorbeeld door een eerder opgetreden incident, dan lijkt het logisch dat de gemeente een voorgenomen project niet gaat leiden. Echter, als dan toch blijkt dat de inwoners de gemeente aanwijzen als de partij die het zou moeten leiden, dan impliceert dit dat er voorafgaand aan het traject enkele gesprekken en afspraken nodig zijn. Hoewel participatie altijd maatwerk zal zijn, kan inzicht in de sociale factoren ertoe leiden dat sneller voor de juiste aanpak gekozen wordt. Bovendien kan het delen van de uiteindelijk gekozen aanpak, gegeven een sociaal profiel, andere gemeenten weer helpen met het maken van de juiste keuzes. Door de sociale profielen en gekozen aanpak te delen, kan gezamenlijk geleerd worden.
De tool is ontwikkeld binnen het lectoraat Communication, Behaviour and the Sustainable Society in samenwerking met onderzoekers, promovendi en studenten. De ontwikkeling van de tool is een mooi voorbeeld van de verbinding die ENTRANCE legt tussen onderwijs en onderzoek. De tool wordt het komende jaar gedigitaliseerd, zodat gemeenten en andere partijen er zelf gebruik van kunnen maken. Verder worden adviezen met betrekking tot de gekozen participatieaanpakken gedeeld, zodat gebieden met min of meer dezelfde profielen van elkaars ervaringen kunnen leren.
