11 november 2025
Als Nederland voor 2050 compleet klimaatneutraal wil zijn, is een slim energiesysteem nodig. Een systeem waar de nu nog verschillende energienetten voor bijvoorbeeld elektriciteit, waterstof en warmte één worden. Om dit te realiseren, is binnen het project SynergyS een slim, softwarematig aansturingssysteem voor lokale energiehubs ontwikkeld en getest. Oftewel, een Smart Multi-Commodity Energy System (SMCES).
In een SMCES kunnen energienetten voor verschillende soorten energiedragers gekoppeld worden. Zo kan, in een goed functionerend SMCES, energie via de meest optimale route vloeien. Door middel van een slim softwaresysteem kan snel geschakeld worden tussen vraag en aanbod: is er op het moment een grote vraag naar waterstof, maar minder naar elektriciteit, dan kan het systeem ervoor zorgen dat de elektriciteit wordt omgezet naar waterstof om zo het elektriciteitsnet te ontlasten. Maar, op basis van het algoritme had het systeem ook kunnen kiezen om een buffer op te bouwen of gebruik te maken van een accu. Een SMCES voorkomt zo netcongestie en verspilling van energie, wat een stuk efficiënter én duurzamer is.
Binnen het SynergyS-project zijn twee energieclusters ingezet als praktijkcases om een operationeel SMCES te ontwikkelen en testen, namelijk Groningen Seaports en Energiecampus Leeuwarden. In de proeftuinen van Entrance – Centre of Expertise Energy (Hanze) en The Green Village (TU Delft) zijn fysieke schaalmodellen gebouwd en gekoppeld via een digitale simulatieomgeving met digital twins. Het systeem, dat elektriciteit, waterstof en warmte integreert, wordt aangestuurd via een lokaal marktmechanisme met zelflerende agents.
“Het SynergyS-project toont hoe industriële clusters zoals die van Groningen Seaports een actieve rol kunnen spelen in de energietransitie. Door slim te sturen op lokale uitwisseling van elektriciteit, warmte en waterstof ontstaat ruimte op het net én benutten we industriële reststromen efficiënter. De inzichten uit dit project helpen ons om concreet vorm te geven aan toekomstige energiehubs.”
— Hendrik van der Ploeg, Business Developer Energy Systems, Groningen Seaports
Ons huidige energiesysteem is gebaseerd op centrale (fossiele) energieopwekking met voorspelbaar gebruik. Inmiddels wordt er al veel meer lokaal en weersafhankelijke energie opgewekt. Ook wordt elektriciteit voor veel meer doeleinden ingezet, waardoor de vraag hoger is en er mogelijk netcongestie optreedt. Wat we zien is dat energienetten en assets niet centraal gestuurd meer kunnen worden en dat er een andere oplossing moet komen. Daar kan de SynergyS-SMCES uitkomst bieden.
De software-oplossing die binnen het SynergyS-project is ontwikkeld, is een eerste versie van een operationeel multi-commodity systeem. Dit kan energiehubs een duwtje in de rug geven richting het worden van een volwaardig lokaal multi-commodity cluster. Het Synergys-SMCES kan helpen om de beschikbare transport- opslag- en conversiecapaciteit te optimaliseren om zo efficiënter met energiestromen om te gaan voor een groener energienet. Nu nog op relatief kleine schaal getest, maar uit te groeien naar een landelijk systeem.
SynergyS werd uitgevoerd met subsidie van Topsector Energie (Systeemintegratie) van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Projectpartners waren: Hanze, TU Delft, RUG, TNO, Gain, Eneve, Enshore, D4, Groningen Seaports en Energiecampus Leeuwarden.
Beeld: vegefox.com/Adobe Stock
