8 oktober 2025
Door Leo Heijne en Wim Elving, 6 oktober 2025
Stand van zaken oktober 2025. Groene waterstof als alternatief voor aardgas in de gebouwde omgeving blijkt technisch haalbaar en veilig, maar kampt nog altijd met fundamentele obstakels. Hoge kosten, beperkte beschikbaarheid van groene waterstof en financiële onzekerheid vormen de grootste drempels voor grootschalige toepassing. Entrance is al vanaf het begin (2018) betrokken bij de waterstofwijk Hoogeveen, met onder andere een technische studie (Aué et al., 2020) en een draagvlakonderzoek.
De afgelopen jaren zijn in meerdere Nederlandse gemeenten pilotprojecten gestart waarbij woningen verwarmd worden met waterstof. In Lochem, Wagenborgen, Stad aan ’t Haringvliet en Hoogeveen zijn inmiddels tientallen woningen aangesloten op kleine waterstofnetten. In vrijwel alle gevallen is gekozen voor een hybride aanpak: waterstofketels in combinatie met warmtepompen en zonnepanelen. Uit de eerste evaluaties blijkt dat bestaande gasleidingen geschikt zijn voor waterstofdistributie en dat installaties relatief snel aangepast kunnen worden. Monteurs kunnen de benodigde ombouw binnen één dag uitvoeren. De praktijk laat zien dat het verwarmen met waterstof veilig en technisch betrouwbaar is. Ook bewoners reageren overwegend positief, mits ze goed geïnformeerd worden en niet voor onverwachte kosten komen te staan. Toch is er één rode draad in alle projecten: de prijs. Zowel productie als transport van waterstof is op dit moment fors duurder dan aardgas. Zonder forse subsidies is de technologie economisch onhaalbaar.
In Wagenborgen worden sinds 2023 33 sociale huurwoningen verwarmd met een hybride systeem. Het project laat zien dat een combinatie van een warmtepomp en waterstofketel goed werkt, vooral als de woningen goed geïsoleerd zijn. Waterstof fungeert in dit concept als aanvullende warmtebron voor piekmomenten, niet als primaire energievoorziening.
De waterstof wordt met trailers aangevoerd en verdeeld via het bestaande gasnet. Bewoners betalen niet meer dan voor aardgas, dankzij vaste prijsafspraken. Toch geven de initiatiefnemers aan dat opschaling voorlopig niet realistisch is. De prijs van groene waterstof blijft hoog, terwijl lokale productie financieel niet rendabel is binnen de looptijd van de pilot.
In Lochem werden twaalf woningen in een villawijk volledig overgezet op waterstof. Omdat er onvoldoende groene waterstof beschikbaar was, werd gekozen voor grijze waterstof, aangevoerd met tube-trailers. Door de hoge kosten en kleinschaligheid is besloten om de woningen in 2026 weer terug te schakelen naar aardgas. De opgedane kennis zal vooral worden ingezet voor industriële toepassingen van waterstof.
Een opvallend project speelt zich af in Stad aan ’t Haringvliet, waar 77,6% van de bewoners voor de overstap naar waterstof stemde. Het plan behelst een collectieve aanpak met ondergrondse opslag, lokale productie via elektrolyse, en een hybride warmtesysteem. De technische uitwerking is vergevorderd, maar het project wacht nog op structurele financiering vanuit het Rijk. Zonder deze steun is het project, ondanks het unieke draagvlak, niet uitvoerbaar.
Een kwartiermaker werkt momenteel aan een gefaseerd uitvoeringsplan, waarbij het advies is om het project op te delen in drie perioden van vijf jaar. Ook wordt geadviseerd om hybride systemen te gebruiken, zodat de afhankelijkheid van waterstof afneemt.
Hoogeveen timmert al jaren aan de weg met twee geplande waterstofwijken. Recent werd gestart met de eerste aansluiting in wijk Erflanden. In samenwerking met RENDO en andere partijen wordt gewerkt aan een Regionaal Waterstofnet. Net als in andere pilots staat veiligheid centraal: geurstoffen worden bijvoorbeeld toegevoegd voor detectie, een technisch proces dat nog volop getest wordt. Ook hier is subsidie cruciaal. Dankzij financiële steun van provincie, EU en SPUK-regeling (speciale uitkering voor het behalen van een Rijksoverheidsdoel op lokaal niveau) konden en de eerste stappen gezet worden. De ACM gaf toestemming onder voorwaarde dat bewoners maximaal vijftien jaar lang “niet meer dan anders” betalen voor waterstof. Er staat nog een tweede draagvlakmeting van Entrance in de planning, maar die is tot op heden (oktober 2025) nog niet afgenomen.
De gezamenlijke conclusie van alle projecten is duidelijk: waterstof werkt, maar is nu nog te duur. Zonder stevige structurele steun vanuit de overheid en zonder grootschalige productie van betaalbare groene waterstof blijft grootschalige toepassing in woningen onhaalbaar. Wel is er brede consensus dat waterstof op termijn een rol kan spelen, vooral in situaties waarin alternatieven als warmtepompen of warmtenetten niet haalbaar zijn. Voor nu ligt de toekomst van waterstof vooral in de industrie om productieprocessen te vergroenen. De lessen uit de pilots zijn waardevol en essentieel voor mogelijke toepassingen na 2030 – mits de randvoorwaarden verbeteren.
